วิถีการครอบงำทางการเมืองของรัฐในการสร้างความทรงจำร่วมทางประวัติศาสตร์ชาติ โดยการเน้นย้ำบทบาทของกลุ่มชนชั้นนำส่งผลให้นักประวัติศาสตร์ฟีลีปีโนได้หันไปสร้างความทรงจำด้วยสำนักของตัวพวกเขาเอง อันเป็นการตอบโต้และต่อต้านองค์ความรู้ทางประวัติศาสตร์ที่ผลิตขึ้นโดยรัฐ จนแตกปะทุขึ้นเป็นสงครามวิวาทะในการเขียนประวัติศาสตร์ขนานใหญ่ ระหว่างการเขียนประวัติศาสตร์ชนชั้นนิยมแบบเจ้าอาณานิคม กับการเขียนประวัติศาสตร์จากเบื้องล่าง
