การเมืองวัฒนธรรมของนักศึกษาและปัญญาชนก่อน 14 ตุลาฯ หนังสือเล่มนี้เกิดขึ้นภายใต้สภาวะทางการเมืองเริ่มคุกรุ่นด้วยวาทกรรมพระราชอำนาจซึ่งก่อตัวมาตั้งแต่ 14 ตุลาฯ เริ่มกลับมาทำงานอีกครั้ง จนนำไปสู่รัฐประหาร 19 กันยายน 2549 แล้วเราก็ได้เห็นปรากฎการณ์ที่ปัญญาชน 14 ตุลาฯ จำนวนมากซึ่งครั้งหนึ่งเคยต่อสู้เรียกร้องรัฐธรรมนูญต่อสู้เพื่อประชาธิปไตยของประชาชน กลับขานรับรัฐประหารในครั้งนี้ หนังสือเล่มนี้ช่วยทำความเข้าใจว่า ปรากฎการณ์ดังกล่าวมิได้เป็นเหตุบังเิอิญทางประวัติศาสตร์ หากแต่มีเชื้อมูลมาตั้งแต่ก่อน 14 ตุลาฯ ที่วาทกรรมพระราชอำนาจ หรือ "ราชาชาตินิยมประชาธิปไตย" ยังคงทำงานอย่างทรงพลังในทางการเมือง และยิ่งทำให้ตระหนักว่าประชาธิปไตยแบบหลัง 14 ตุลาฯ นั้นมีข้อจำกัดอย่างไร ข้อเด่นของผลงานของอาจารย์ประจักษ์ในบรรดางานวิชาการเกี่ยวกับการเมืองวัฒนธรรมไทยที่ผ่านมาอยู่ตรงมันเป็นความพยายามศึกษาวิจัยประวัติการเมืองวัฒนธรรมไทยที่นำไปสู่เหตุการณ์ลุกขึ้นสู้ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2516 อย่างกว้างขวางครอบคลุม เป็นระบบหลากหลายด้านและเจาะลึกที่สุด ในกระบวนการนั้น เขาได้เสนอ ชุดคำอธิบายที่มีหลักฐานเหตุผลรองรับหนักแน่นน่ารับฟังต่อปริศนาชวนฉงนสำคัญบางประการที่เคยมีผู้ตั้งข้อสังเกตุไว้เกี่ยวกับประวัติการเมืองไทยสมัยใหม่
